10 Eylül 2012 Pazartesi

Sait Halim Paşa Yalısı



Sait Halim Paşa, Sultan Abdülhamid'in sadrazamının torunuydu. Belirli bir muhalefet grubunun gizli üyesiydi ve yalı sık sık casus arayan hükümet kuvvetlerince basılırdı. Türkiye'nin Birinci Dünya Savaşı'na girmesine neden olan antlaşmayı imzalamasıyla tanınan ve daha sonra bir suikaste kurban giden Sait Halim Paşa'ya ait, neo-klasik tarzdaki yalının içi bir yangında mahvoldu.
Yalının tespit edilen ilk sahipleri Düzoğulları Ailesi’dir. Bilindiği kadarıyla Düzoğullları’ndan kalan yalıyı Aristarhis Ailesi tamamen yıktırmış ve tahmini 1863 yılında yeniden inşa ettirmişlerdir.
Yalı, 1876 yılında Prens Abdülhalim Paşa'nın mülkiyetine geçmiştir. Ancak o dönemde yalının harap halde olması ve de istenilen büyüklükte olmaması nedeni ile Çanakkaleli mimar-kalfa Petraki Adamandidis’e bugünkü biçimiyle yeniden yaptırılmıştır. Abdülhalim Paşa’nın 1890 yılında vefatı ile mülkü Paşa’nın dokuz evladına kalmıştır. Sait Halim Paşa, kardeşlerine ait hisseleri satın alarak 1894 yılında yalının tamamına sahip olmuştur.
Sait Halim Paşa Yalısı yıllarca metruk kaldıktan sonra 1955’de Turizm Bankası’na geçmiş ve bir müddet sadece yabancıların girebildiği kumarhane olarak kullanılmıştır. Yangın tehlikesi ve benzeri sebeplerle kumarhane 1972 yılında Hilton’a devredilmiştir. 1974 yılında tadilattan geçen yalının asıl büyük renovasyonu 1980-1984 yıllarında, Turizm Bankası tarafından TAÇ Vakfı’na (Türkiye Anıt ve Çevre Koruma) yaptırılarak gerçekleşmiştir.                         1989’da TC Turizm Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası’na dönüştürülünce yalının sahibi Türkiye Kalkınma Bankası olmuştur. Yalının bahçesi yaz aylarında restoran olarak işletilmiş, odalarının bir bölümü müze olarak düzenlenmiştir. Bunun yanı sıra Başbakanlık yazlık konutu olarak da kullanılmış ve zaman zaman resmi toplantılar burada yapılmıştır. 

Yalı 1995 yılında geçirdiği yangın sonrasında Başbakanlık Resmi Konuk Evi adı altında restore edilmiştir. Bu restorasyon 2002 yılında tamamlanmıştır. Yalı, yangından önceki haline göre değil de inşa edildiği 1860’lı yıllardaki haline göre restore edilmiş, 2004 yılında Göçtur Turizm A.Ş.’nin işletmesine devredilene kadar da kullanılmamıştır.
2007 yılından itibaren Yeniköy Turizm Yatırımları ve Tic. A.Ş. tarafından işletilmektedir.




Hale Tan

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder