Sait Halim Paşa, Sultan Abdülhamid'in sadrazamının
torunuydu. Belirli bir muhalefet grubunun gizli üyesiydi ve yalı sık sık casus
arayan hükümet kuvvetlerince basılırdı. Türkiye'nin Birinci Dünya Savaşı'na
girmesine neden olan antlaşmayı imzalamasıyla tanınan ve daha sonra bir
suikaste kurban giden Sait Halim Paşa'ya ait, neo-klasik tarzdaki yalının içi
bir yangında mahvoldu.
Yalının tespit edilen ilk sahipleri Düzoğulları
Ailesi’dir. Bilindiği kadarıyla Düzoğullları’ndan kalan yalıyı Aristarhis
Ailesi tamamen yıktırmış ve tahmini 1863 yılında yeniden inşa ettirmişlerdir.
Yalı, 1876 yılında Prens Abdülhalim Paşa'nın
mülkiyetine geçmiştir. Ancak o dönemde yalının harap halde olması ve de
istenilen büyüklükte olmaması nedeni ile Çanakkaleli mimar-kalfa Petraki
Adamandidis’e bugünkü biçimiyle yeniden yaptırılmıştır. Abdülhalim Paşa’nın
1890 yılında vefatı ile mülkü Paşa’nın dokuz evladına kalmıştır. Sait Halim
Paşa, kardeşlerine ait hisseleri satın alarak 1894 yılında yalının tamamına
sahip olmuştur.
Sait Halim Paşa Yalısı yıllarca metruk kaldıktan
sonra 1955’de Turizm Bankası’na geçmiş ve bir müddet sadece yabancıların
girebildiği kumarhane olarak kullanılmıştır. Yangın tehlikesi ve benzeri
sebeplerle kumarhane 1972 yılında Hilton’a devredilmiştir. 1974 yılında
tadilattan geçen yalının asıl büyük renovasyonu 1980-1984 yıllarında, Turizm
Bankası tarafından TAÇ Vakfı’na (Türkiye Anıt ve Çevre Koruma) yaptırılarak
gerçekleşmiştir. 1989’da
TC Turizm Bankası, Türkiye Kalkınma Bankası’na dönüştürülünce yalının sahibi
Türkiye Kalkınma Bankası olmuştur. Yalının bahçesi yaz aylarında restoran
olarak işletilmiş, odalarının bir bölümü müze olarak düzenlenmiştir. Bunun yanı
sıra Başbakanlık yazlık konutu olarak da kullanılmış ve zaman zaman resmi
toplantılar burada yapılmıştır.
Yalı 1995 yılında geçirdiği yangın sonrasında
Başbakanlık Resmi Konuk Evi adı altında restore edilmiştir. Bu restorasyon 2002
yılında tamamlanmıştır. Yalı, yangından önceki haline göre değil de inşa
edildiği 1860’lı yıllardaki haline göre restore edilmiş, 2004 yılında Göçtur
Turizm A.Ş.’nin işletmesine devredilene kadar da kullanılmamıştır.
2007 yılından itibaren Yeniköy Turizm Yatırımları
ve Tic. A.Ş. tarafından işletilmektedir.
Hale Tan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder